2021 yılından itibaren Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Antropoloji Bölümü, Paleoantropoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. İsmail Özer başkanlığında Cumhurbaşkanlığı Kararlı Kazı statüsüne çevrilen İnkaya Mağarası'ndaki kazı çalışmalarına, Ankara, Hacettepe, Gaziantep, İstanbul, Ahi Evran, Cumhuriyet, Mustafa Kemal, Artuklu, Onsekiz Mart ve Batman Üniversiteleri ve Japonya’dan ise Kyoto Üniversitesi’nden alanlarında uzaman olan 25’e yakın heyet üyesiyle gerçekleşiyor.
İnkaya Mağarası'nda devam eden kazı çalışmalarında şimdiye kadar 20 bine yakın çakmak taşı yontma taş alet ve parçasına bulundu.
Bu yıl gerçekleşen çalışmalarda ise Orta Paleolitik Dönemde bölgede yaşayan fosil insanların çakmaktaşı hammadde ve sıcak su kaynakları nedeniyle uzun süreli ve yoğun bir şekilde bölgede ikamet ettikleri anlaşıldı.
Bu yıl gerçekleştirilen kazı çalışmalarına mağaranın Batı ve Güney bölümlerinde devam edildiğini ifade eden Kazı Başkanı Prof. Dr. İsmail Özer, “Aynı zamanda geniş bir alana da yayılmış olan kazı alanının sınırlarının belirlenmesi için yakın bölgelerde de tarama faaliyetleri gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmalar sonucunda mağarada yaşayan Paleolitik dönem insanlarının üretip kullandıkları binlerce yontmataş alet ve parçasına ulaşılmıştır. Mağaranın Batı bölümünde 3 sezondur devam eden çalışmalarda buluntular 130 cm derinliğe inilmesine karşın yoğun bir şekilde gelmeye devam etmekte ve bu alanın dönem insanlarınca hammaddelerin aletlere dönüştürüldüğü bir atölye olarak kullanılmış olabileceği tahmin edilmektedir. Açmalardan çıkarılan buluntuların koordinatları Coğrafi Bilgi Sistemine göre tek tek kaydedilmekte ve analiz edilerek mağaranın farklı bölümlerini insanların hangi aktiviteleri için kullanmış olabileceği anlaşılmaya çalışılmaktadır. Bu yılki çalışmalarda ayrıca buluntuların kesin tarihlendirilmesinin yapılması amacıyla farklı alanlardan sediman örnekleri alınmıştır. Bu örnekler tarihlendirme laboratuvarlarında analiz edilerek insanların hangi dönemde ya da dönemlerde mağara ve çevresinde iskan ettikleri de kesin olarak ortaya çıkarılacaktır. Önceki yıllarda sedimanlarda yapılan ilk çalışmalarda yaklaşık olarak 22.500 yıl öncesine ait bir tarih belirlenmişti. Paleolitik dönemde yöredeki iklim, bitki örtüsü ve jeolojik yapının ortaya çıkartılması ve alanın haritalandırılması amacıyla da kazı heyetindeki uzmanlar zaman zaman çalışmalara katılmıştır. Bu çalışmalara önümüzdeki yıllarda daha detaylı bir şekilde devam edilecektir. İnkaya Mağarası Kazısı, Batı Anadolu’da varlığını ve yayılım alanlarını çok fazla bilmediğimiz Paleolitik dönem insanlarının günlük yaşantıları ve dönemin iklim, bitki örtüsü ve sıcak su kaynakları hakkında pek çok bilgi verecektir. Aynı zamanda Balkanlar ile Anadolu arasındaki olası insan göçlerinin tarihleri ve boyutları konusunda da bizleri aydınlatacaktır” şeklinde konuştu.
Ayrıca İnkaya Mağarası'nda yapılan kazı çalışmalarında ülkedeki kültür varlıklarının korunmasına ve sınırlı sayıdaki mağara kazılarına dikkat çekmek için başlatılan Kültür ve Turizm Bakanlığı destekli “Bir Kazının Hikayesi: İnkaya” belgeselin arazi çekimleri gerçekleştirildi.
Yapılan çekimlerde kazının keşif ve doğuş aşamalarıyla sürdürülen çalışmaların farklı aşamaları çekildi.
Ercan Özçetin
