Çanakkale domatesinin hasadı başladı. Domates üreticisi İlhan Ulus, "Lapseki’nin şeftalisi, kirazı özelse domates de aynı şekilde’’ diyerek meşhur Çanakkale domatesinin beklenen hasadına başlandığını ve tezgahlarda yer aldığını söyledi.
Meşhur Çanakkale domatesinin ilk tufan hasadı devam ediyor. Orta turfan dönemi ise başladı. Çanakkale Ziraat Odası eski başkanı ve üretici İlhan Ulus, öncelikle Çanakkale domatesinin neden bu kadar sevildiğini ve ülkenin dört bir yanından talep gördüğünü anlattı. Çanakkale domatesinin özelliklerine değinen Ulus, ‘’Çanakkale domatesi Çanakkale için özeldir. Nasıl Bayramiç beyazı, Bayramiç elması Lâpseki şeftalisi, kirazı özelse domates de aynı şekilde. Çanakkale’nin Kumkale ovası var. Çanakkale domatesinin merkezi Kumkale ovasıdır. Bunun sebebi eskiden bu alanların bataklık olması Kazdağlarından gelen alüvyal topraklarla dolu olması bu özelliğinden dolayı da topraktaki potasyum oranının fazla olması. Ve buna ek olarak Çanakkale boğazı ile Kazdağlarının rüzgarının birleşmesinden dolayı orada ayrı tat renk ve lezzet veriyor domatese. Buna baktığımızda bizim Çanakkale domatesinin bir diğer özelliği de özellikle son turfanda ikiye böldüğünüzde içi buzlu buzludur. Bu Çanakkale domatesinin en büyük özelliğidir. Renginin koyu kırmızı olması kokusu tadı lezzeti bu topraklardan ve rüzgarından geliyor’’ dedi.
‘’İLK TURFAN ŞU AN TOPLANIYOR’’
Domatesin ilk turfan döneminin hasadının başladığını ve ikinci turfan dönemine girildiğini söyleyen Ulus,‘’Bizim dikim dönemi ilk turfan dediğimiz nisan sonunda dikimler başlar. Bundan yaklaşık 80 gün sonra hasadı başlar. Temmuz ayının 10’u gibi ilk Çanakkale domatesinin çıktığını görürüz. Orta turfan da mayıs sonu dikimi olur. İlk turfan şu an toplanıyor. Onlar da şu an çıkmak üzere. Son turfanımız var bir de esas bizim Çanakkale’nin özel domatesi son turfandır. O da haziran sonu temmuz başında ekilir ve aralık ayının 15’ine kadar devam eder. Kumkale’nin özellikle deniz boyları yılbaşına kadar toplayabilirsiniz’’ dedi.
‘’YAĞIŞ ALMAMIZ SEBZEYİ ETKİLEDİ’’
Çanakkale Ziraat Odası eski başkanı ve üretici İlhan Ulus, Meşhur Çanakkale domatesinin verimi bu yıl düştüğünü ifade ederek Artan girdi maliyetlerine rağmen domates tarlada kilosu 1 liradan satılırken pazarda bu fiyat 6 liraya kadar çıktığını belirtti. Üreticinin ise domates üretmeye küstüğünü söyleyen Ulus, bu sene domates üreticilerin çoğunun daha risksiz ürünleri ekmeye yöneldiğini söyledi.
Ulus, bu yıl ekilen domateslerin veriminin az olduğunu ifade ederek, ‘’Bu sene bu yağışların yaz döneminde fazla olması, yağış almamız sebzeyi etkiledi. Gerek kavunda biberde domateste verimleri etkiledi. Hastalık oranını arttırdı. Öyle olunca da verimler de bir noksanlaşma oldu. Geçtiğimiz yıla göre verimler daha kısa olacak. Maalesef bizim en kanayan yaramız bu fiyat tarifesi. Şu an da yuvarlak domates dediğimiz Çanakakle domatesi, tarlada 1 lira. Buradan 1 liraya alan halci biz bu fiyatların daha da düşmesinden korkuyoruz. Buradan alan halci 1, 5 liraya satar. Pazarcı manavcı 1,5 liraya aldığı domatesi 3 liraysa 5 liraya satıyor. Yani 3 lira normalidir. Çünkü son teraziye vuran 1,5 liraya alıyorsa 3 liraya satması normaldir ama bunun üstünde satılan fahiş fiyattır. Tarladan 1 liraya çıkan domates, şehirlerde 8 liraya kadar çıkabiliyor. Yani makas açılmış durumda’’ ifadelerinde bulundu.
‘’DOMATES GİTMİYOR HATTA ORADAN BURAYA GÖNDERMEYE ÇALIŞIYORLAR’’
artan girdi maliyetlerinin yanına bir de mazot giderlerinin eklenmesiyle Çanakkale domatesleri sınırdan çıakmadığını söyleyen Ulus, eskiden Çanakkale’den, Antep’e Urfa’ya , Adana’ya Konya’ya samsuna kısaca ülkenin dört bir yanına domates gönderdiklerini ifade ederek ‘’Ama nakliyenin yükselmesi iklim şartlarının değişmesi ve damlalama sisteminin çıkması oralarda domates yetiştirilmesine el verdi. Böyle olunca burada domates gitmiyor hatta oradan buraya göndermeye çalışıyorlar tam tersine döndü olay. Girdi maliyetleri de çok yükseldi. Sadece geçen seneye göre gübremiz yüzde 200 artış yaşandı. Yüzde 200 çok ciddi bir rakam. Biz 1998 yılında 90 kuruşa domates satıyorduk, bu y günde 1 liraya satıyoruz. Aradan 23 yıl geçmiş, ama durum bu maalesef. Mazot yükselmiş, gübresi yükselmiş, işçi maliyeti yükselmiş ama sattığı ürün hala daha yerinde sayıyor’’ dedi.
RİSKSİZ ÜRÜNLERİN EKİMİNE YÖNELİM BAŞLADI
Ulus, bu sene dikim alanlarının da daraldığını ifade ederek, üreticinin risksiz alanlara yöneldiğini söyledi. Ulus, ‘’Her sene 30 kişi dikim yaparken bu sene 5 kişi dikim yapıyor. Bunun sebebi tamamen çiftçi maliyetleri. Çünkü çiftçi en büyük kozunu oynuyor. Bugün domatesi biberi ekiyor ama olmama riski çok fazla. Çiftçinin tarlası boş kalmıyor elbette, domates değil de bu ez mısır ekiyor. Yani daha risksiz ürünlerin ekimine yönelim başladı diyebiliriz. Buğdaya, arpaya, yem bitkilerine, mısıra yöneldiler. Çünkü daha az maliyetle iş yapılıyor’’ diye konuştu.
Ercan Özçetin
